راهنمای خرید و نگهداری کفش های کوهنوردی

 چهارشنبه 28 اسفند 1392
   کفش مهم ترين وسيله يک کوهنورد است. در صورتی که قصد کوهنوردی داشته باشید، تهیه‌ی یک کفش کوهنوردی مناسب برای شما ضروری است. در این نوشتار سعی بر راهنمایی کاملی برای خرید کفش برای کوهنوردان گرداوری شده است.

مقدمه :

از قديم گفتن، پا، قلب دوم انسان و مخصوصا کوهنوردان است. بنابراين کفش که محافظ پا بوده و از مهمترين وسايل و پوشاک کوهنوردي به شمار مي رود. کفش در تمام رشته هاي کوهنوردي ، يخ نوردي ، سنگ نوردي ، جنگل پيمایي ، کوهپيمایي سبک و سنگ نوردي سالني و ... بدون ترديد اولين و مهمترين وسيله بحساب مي آيد. انتخاب درست و استفاده بجا از آن می تواند بسیار بر سلامتی پاهای شما تاثیر بگذارد.

مشخصات کفشهای کوهنوردی:

رویه و داخل کفش :
در گذشته کفش ها از دوختن چرم های درست می‌شدند، کفش‌های چرمی امروزه کمتر متداول هستند و جای خود را به کفش‌هایی با طرح‌های جدید و رویه‌هایی از الیاف مصنوعی و سایر مواد نو ترکیب داده‌اند. هر چند کفش ها درحال تغییر هستند ولی وظایف و کارهایی که باید انجام دهند، تغییر پیدا نکرده است. پیشرفت ساخت کفشها راحتی و ایمنی بیشتر را برای کوهنوردان حاصل کرده است.
انواع آن :
چرم (مصنوعی یا طبیعی)
پارچه های گورتکس (Gore-tex)، سیمپاتکس (Sympatex) (عایق باد، رطوبت و قابل تفنس)
مواد نو ترکیب مانند کولار (پارچه ضربه گیر)
تین‌سولیت (Thinsulate) (خاصیت حفظ گرمای پا، برای ساخت کفش هاي زمستانی)
فایبرگلاس (در میان کوهنوردان ایرانی به پلاستیکی معروف است، برای کوهنوردی اصلا مناسب نیستند)  

خصوصیات لازم رویه کفش:

ضد آب باشد.
قابلیت تعریق داشته باشد.
تا حدی برای راحتی پا، نرم و قابل انعطاف باشد.
محکم باشد.
قابل ارتجاع باشد.
مقاوم به سرما، گرما و عوامل محیطی باشد.
بندها تا نزدیکی پنجه ی پا ادامه داشته باشد. (راحت تر است، بهتر کیپ می شود و درآوردن آن راحت تر است)
تا روی پا و قوزک ها را بپوشاند.

کفی کفش ( تخت کفش ) :

لايه ای ویژه از کربن و لاستیک، که معروف ترين آن نام تجاری "ويبرام" Vibram ايتاليا بوده، ماده‌ای سخت، ضد لغزش و پراستحکام است.خصوصیات لازم برای کفی کفش باید شامل موارد ذیل باشد:

ضربه گیر باشد.
وضعیت استقرار کف پا را در داخل کفش حفظ کند.
عاج های عمیق داشته باشد.
اصطکاک خوبی داشته باشد.
مقاومت مناسبی داشته باشد.
انعطاف پذیری (بستگی به نوع کفش دارد)

موارد مهم انتخاب نوع کفش کوهنوردی:

امروزه در کوهنوردي صحبت از کفشي که بتوان از آن در برنامه هاي مختلف در طول یکسال استفاده کرد، کاملا بيهوده است و بايد براي هر برنامه خاص کوهنوردي، کفش مخصوص آن را تهيه کرد.
اندازه کفش و راحتي پا
قابليت فني ( کوهنوردی در تابستان ، صعودهای زمستانه، هیمالیانوردی، سنگنوردی، یخنوردی و ...)
استحکام و جنس رویه
درجه سختی زیره کفش (تخت کفش)
دارای ساق‌ بلند بین 14 تا 19 سانتی‌متر (مچ پا را محکم نگه‌ داشته و خوب محافظت کند)
تاریخ تولید کفش (چسبهای بکار رفته، تاریخ انقضایی بین 2 تا 5 سال دارند)
برند و مارک معتبر
قیمت مناسب
گارانتی

اندازه کفش کوهنوردی :

اندازه كفش كوه براي راحتي بايد به گونه‌اي باشد كه كوهنورد بتواند ساعتها كفش را به‌ راحتي و آساني بپوشد. اندازه كفش مناسب تنها با پوشيدن و راه رفتن مشخص مي‌شود.
خیلی گشاد نباشد: ایجاد تاول های پوستی می کند.
خیلی کیپ و تنگ نباشد: به پا فشار وارد می آورد (ناخن ها و بستر ناخن صدمه می زند)
به ‌طور كلي براي خرید كفش دقت كنيد تا اندازه آن 1 شماره از پاي شما بزرگتر باشد و اين فضا را توسط جوراب ضخیم پر كنيد.

نکته های کاربردی در هنگام خرید کفش کوهنوردی

پس از انتخاب نوع کقش مورد نظر براساس نیاز خود، جهت امتحان كفش كوهنوردي در فروشگاه، يك جفت جوراب ضخیم از نوعي كه در فعاليت هاي خود به پا مي كنيد همراه داشته باشيد. پاي بسياري از افراد در طول روز باد مي كند، بنابراين خريد خود را در بعدازظهر يا غروب كه پا در بزرگترين اندازه خود است، انجام دهيد.

پیش از بستن بندهای، پایتان را تا جایی که امکان دارد در داخل کفش به قسمت جلو برانید و پنجه‌ی پایتان را کاملاً در جلوی کفش قرار دهید در این هنگام باید به اندازه حداقل قطر یک انگشت، پاشنه با انتهای کفش فاصله داشته باشد.

پس از مرحله یک بند کفش را محکم بسته و با آن راه بروید. اگر کفش مناسب پای شما باشد پایتان در داخل آن کاملاً راحت است.

پس از پوشیدن کفش و بستن بند آن، روی یک پای خود ایستاده و با پای دیگر خود به دیوار ضربه وارد کنید. اگر کفش مناسب باشد در این حالت هیچ‌‌گونه ضربه‌ای به طور مستقیم به پایتان وارد نمی‌شود.

بعد از پوشیدن پوتین و بستن بندهای آن، با ایستادن روی کناره‌ی خارجی پای خود، مطمئن شوید پوتین از قوزک مچ پایتان محافظت می‌کند.

به صورت کلی کفش کوهنوردی باید 1 شماره از پایتان بزرگتر باشد ولی حتما باید کفش را بپوشید و با آن راه بروید، کفشهای کوهنوردی بدلیل ساخت به هیچ وجه جا باز نمی کنند!!!!

هشدار: هيچگاه براي اولين بار كفش نو را در يك برنامه سنگين استفاده نكنيد!

انواع کفش ها در ورزش کوهنوردی با شرح
کامل امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوژی بنا به نوع برنامه را براساس قابليت و کارايي تقسيم بندي مي شوند. براي تهيه کفش بايد به کارايي خاص آن توجه داشت. اکثر کفش های کوهنوردی در مدل هایی مردانه و زنانه عرضه میشوند و نام دسته هر یک در شرکت تولید کنند می تواتند متفاوت باشد.

کفش کوهپيمایی ( Trekking)
شامل کفش هاي که وزن سبکی است، دارای ساق‌بلند (14 تا 19 سانتی‌متر) است، تا مچ پا را محکم نگه‌ داشته و خوب محافظت کند. زیره این کفش تاحدی انعطاف پذیر است و رویه آن عموماً پارچه های ضد آب یا چرمی است.

کاربرد :
صعود ارتفاعات بدون برف و يک روزه در 3 فصل اول سال
پیمایش کویرها، جنگلها به صورت چند روزه


برندهای معتبر :
ایرانی: لاوان، پایار، تبریز کسرا، آسیا ( فروش در خیابان منیریه) قیمت بالای 200 هزار تومان
خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET بالای 500 هزار تومان

توجه :
هرگز برای برنامه های حتی یک روزه زمستانه، نپوشید!
به دليل داشتن دوخت بروي کفش نبايد از با آن ها در مسير هاي سنگ لاخي يا فرود از شن اسکي استفاده کرد.
پوتین سربازی یک نمونه ارزان و البته کفی (زیره) ضد لغزش ندارد، بنابراین دور آن را یک خط بکشید. لطفا!

کفش کوهنوردي (Mountaineering)
شامل کفش هاي نيمه سنگين کوهنوردي است. دارای ساق‌بلند (14 تا 19 سانتی‌متر) است، تا مچ پا را محکم نگه‌ داشته و خوب محافظت کند . زیره این کفش کمی انعطاف پذیر است.

کاربرد :
برنامه و صعودهای چند روزه 3 فصل
برنامه های صعود زمستاني یک روزه ( اگر لايه گورتکس داشته باشد)


برندهای معتبر :
ایرانی: لاوان ، پایار ( فروش در خیابان منیریه) قیمت بین 185 تا 225 هزار تومان
خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET بالای 800 هزار تومان

توجه :
هرگز برای برنامه های که چند روزه زمستانی نپوشید، احتمال یخزدگی انگشتان پا بیشتر میشود!

کفش کوهنوردي سنگين یک پوش (High Mountain)
کفش های تک پوش سنگين و بسيار قوي کوهنوردي است، زیره این کفش انعطاف پذیری ندارد، تمام آن ها قابليت نصب گرامپون را دارند و برای حرکت روی برف و یخ طراحی شده اند.

کاربرد :
برای صعودهای زمستانه در ارتفاعات کمتر از 5000 متر
برای صعودهای فنی در یخنوردی و میکس


برندهای معتبر :
ایرانی : لاوان
خارجی: BESTARD , SCARPA ,MAMMUT, ASOLO, lA SPORTIVA , MILLET بالای 900 هزار تومان

توجه :

این کشفها ضدآب بوده و دوخت با نخ ندارند، رویه کفش با چسب یا دوخت ذوبی به زیره میچسبد و دارای تاریخ انقضا هستند!(به تاریخ تولید کفش دقت کنید)
بدلیل زیره غیر انعطاف پذیر آن، تنها بروی برف و یخ به کارمی رود!
هرگز کفشهای کوهنوردی سنگین در مکانهایی که برف وجود ندارد، نپوشید، خیلی زود، پایتان تاول خواهد زند!

کفش هاي راهپيمائي (Walking)
شامل کفش هايي بدون ساق و بسیار سبک است که در مسير هاي ساده، کفی قابل استفاده بوده و عموما در کفه آن از شکوک گير استفاده شده است.


برندهای بسیار زیادی در زمینه وجود دارد، بهتر است زیره این کفش نیز ویبرام باشد...

مراقبت و نگهداری کفشهای کوهنوردی

در صورتي که با کفش کوه خود درست راه برويد و آنها را تمیز نگه دارید ، هم خاصيت ضد آب بودنشان را حفظ مي‎کنند و هم دوام بيشتري خواهند داشت.
حفاظت از کفش کوه شامل تمیز کردن ، حفظ شرايط نگهداري و ضدآب بودن است. نوع جنس کفش کوه با نوع پاک کردن آن بسيار مهم است. اگر کفش کوه شما راهنما يا بروشور دارد از آن استفاده کنيد، بعلاوه بايد اطلاعاتي هم در مورد ضد آب نمودن و نگهداري ، در راهنماي کفش کوه يا سايت سازنده وجود داشته باشد.

تمیز کردن Clearing

برای تميز کردن کفش کوه ابتدا بندها را باز کنيد و لايه داخلي کفش را اگر دارد در بياوريد. گل و لجن و خاک هاي چسبیده به کفش را با برس پاک کنيد. بعد با مسواک نرم ، برس نرم يا اسفنج و آب سرد روي کفش را تميز کنيد.
در صورت داشتن خرده ريزهاي زياد روي کفش، با آب سرد روي کفش را بشویید ، دقت داشته باشید آب داخل کفش نرود. بگذاريد کفش ها در يک هواي معمولي هوا خشک شوند. براي خشک کردن از گرما و آتش و نور مستقیم آفتاب استفاده نکنيد.
مواد ترکيبي مثل Cambrelle هم با دقت تميز و با آب شستشو شوند و بگذاريد هوا بخورند تا خشک شوند.

نگهداری
رويه چرم مانند پوست است و اگر صحيح نگهداري نشود سفت مي‎شود، ترک مي‎خورد و آب درونش نفوذ مي‎کند. مواد محافظ از نرم بودن چرم حفاظت مي‎کنند و ضد آب کننده‎ها هم جلوي ورود آب را مي‎گيرند. قبل از استفاده محافظت کننده ها از خشک بودن کفش کوه اطمینان حاصل کنید .وقتي از کفش کوه خود مراقبت مي‎کنيد، دقت ويژه‎اي در قسمت خم شدن انگشتان داشته باشيد. اگر اين قسمت از کفش صحيح تميز نشود زودتر چاک مي‎خورد.
کفش را کاملا تمیز کنید.
با پارچه آنرا خشک کرد.
با روزنامه پر کنید تا هم رطوبت آن گرفته شود و هم حالت و فرم خود را حفظ کند. (بویژه در کفش های چرمی)
برای حفظ انعطاف پذیری کفش و جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت آنرا خشک کرده و واکس مخصوص بزنید.
برای خشک کردن کفش از حرارت مستقیم مثل آفتاب و آتش استفاده نکنید.
کفش چرمی را کاملا با پیه شتر و یا گوسفند چرب کنید و محل دوخت ها را نیز با موم عسل بپوشانید تا آب وارد کفش نشود.
هنگام شب خوابی در برنامه زمستانی کفش ها را با روزنامه پر کرده و داخل یک کیسه نایلنی قرار داده و در انتهای کیسه خواب قرار دهبد تا یخ نزند .در غیر اینصورت صبح روز بعد به پا کردن کفشی مانند آهن غیر ممکن است.

ضد آب نمودن کفش
 
با مواد پايه محلول در آب یا موادي غير از آب مانند روغن سيليکون و واکس محلول در آب مي‎توانند باشند. يعني اين که وقتي از این مواد استفاده شود کفش شما نم دار است و مرطوب.
آب داخل منافذ چرم، مي‎تواند به عنوان مجراي ضد آب بودن به اين فرآيند کمک کند و آب داخل چرم را جذب نمايد. اين نوع از محافظها مناسب چرم هاي يک تکه، نوبوک و چرم جير (suede Leather) هستند. به علاوه براي بافتها و لايه‎هاي Gore-tex

واکس
بيشترين استفاده براي تميز کردن کفش را دارد، اگرچه چرم را تيره مي‎کند و مخصوصاً نماي ظاهري کفش شما را خراب مي‎کند. واکس وقتي که خيلي کم و با سر انگشتان شما به کفش ماليده شوند مناسب هستند .بعضي از واکسها کفش شما را تميز و آب‎بند مي‎کنند، اما خاصيت تنفسي آن را مي‎گيرند. اگر مايليد در مناطق مرطوب و خيس پياده‎روي يا کوهپيمايي کنيد، انتخاب خوبي است.

سیلیکون
بهتر است وقتي استفاده شود که کفش شما نو است و هنوز استفاده نشده است. سيليکون بافت را خراب نمي‎کند و رنگ چرم را تغيير نمي‎دهد. از نظر تنفسي براي چرم بهتر از واکس است، اما تأثير آن نيز کمتر است.واکسهايي که محتوي سيليکون هستند، از نظر ضدآب بودن بيشتر دافع آب هستند و تنفس بهتري دارند، اما براي بافتهاي زبر و ترکيبي و جير مناسب نيستند و رنگ آنها را تغيير مي‎دهند.

برگرفته از http://www.kziran.com